Wszyscy tak robią

Ksiądz zgwałcił, ale przecież jest tylko człowiekiem. Inni robią gorsze rzeczy np. zabijają. Aha. Czyli możemy rozgrzeszyć wszystkich gwałcicieli, bo mordercy są gorsi. Wtedy ich wina znika. Amen.

Ciekawi mnie popularność banałów w stylu „Nie przejmuj się innymi”. Przecież chętnie używamy innych do usprawiedliwiania naszego postępowania. Zaczyna się w szkole. Ja i X napisaliśmy głupotę na sprawdzianie, więc jestem rozgrzeszona. Zupełnie jakby jego błąd niwelował mój. To może działać przy założeniu, że wszyscy ścigamy się ze sobą, czyli startujemy do tych samych szkół, uczelni i miejsc pracy (hmm…).

Tego typu zachowanie jest jedną z czterech taktyk usprawiedliwiania się. Pozostałe to:

• przekonywanie, że szkody są niewielkie, pozorne lub krótkoterminowe,
• zaprzeczanie krzywdzie lub obwinianie ofiary,
• przerzucanie odpowiedzialności na przełożonego / instytucję.

Zdaniem psychologów wynika to z dysonansu poznawczego. Gdy popełniamy błąd, myślimy o sobie negatywnie, co kłóci się z moim wcześniejszym, pozytywnym wizerunkiem. Żeby ten obraz zachować, usprawiedliwiamy się na wszelkie sposoby.

Sęk w tym, że cudzy błąd nie zdejmuje z nas odpowiedzialności za własny. Więc zanim zaczniesz się usprawiedliwiać słowami „wszyscy tak robią”, odpowiedz sobie na pytania:

• czy dzięki temu konsekwencje czynu automatycznie znikają? Np. czy kobiety zgwałcone przez żołnierzy czują się lepiej dlatego, że armia przeszła przez cały kraj?
• czy jestem jedyną osobą, która powinna ocenić skutki mojego czynu?

A teraz odpowiedz sobie na pytanie, czy wobec tego nie powinieneś/aś ponieść za niego odpowiedzialności.