Deklaracja wiary

Lawina memów, dyskusje w mediach i ujawnianie przypadków  łamania prawa - oto skutki podpisania deklaracji wiary przez ok. 3 tysięcy lekarzy i studentów medycyny. Tymczasem w przepisach nie zmieniło się nic: lekarz ma i miał prawo odmówić wykonania zabiegu ze względu na  klauzulę sumienia. Obecny szum pozwala zwrócić uwagę na przestrzeganie prawa w tej kwestii.

Samej klauzuli sumienia nie jestem przeciwna. Gdybym chciała aborcji, to nie prosiłabym o to ginekologa, który podpisał deklarację wiary. Bo nie mam gwarancji, że jego poglądy nie wpłyną na jakość zabiegu (zakładając, że nie mógłby mi odmówić). Jeżeli sama (w granicach ustalonych przez prawo!) mogę postąpić zgodnie ze swoim sumieniem i usunąć ciążę, to powinno działać w dwie strony. Problem leży gdzie indziej. 

Pani Agnieszka, która musi urodzić nieuleczalnie chory płód, została potraktowana przez media jako kolejna ofiara deklaracji wiary. Tymczasem w jej przypadku prawo po prostu zostało złamane. Bo prof. Chazan mógł odmówić wykonania aborcji, ale miał obowiązek wskazać innego lekarza lub placówkę. Ze swojego postępowania tłumaczył się tak: "Gdybym odesłał do placówki, która wykonuje aborcję, z faktycznie skierowaniem do aborcji". Tu leży pies pogrzebany: ginekolog "przedłużył" obowiązywanie klauzuli sumienia poza granice, które wyznaczyły mu przepisy. Tym samym wraca stary problem jej nadużywania.

Pod tym względem dobrze się stało, że rozpoczęła się dyskusja. Ujawniane są przypadki pokazujące, że bardzo restrykcyjna ustawa nie działa niekoniecznie ze względu na podziemie aborcyjne. Sama powtórzę za byłym ministrem zdrowia: jeżeli przestrzeganie prawa (w tym przypadku: wskazanie innego lekarza) jest niezgodne ze światopoglądem to można sobie wybrać inny zawód lub specjalizację. To byłoby dużo uczciwsze od nadużywania jednych przepisów kosztem łamania drugich. Także w kwestii „dmuchania na zimne”.

Kompletnie nie rozumiem powoływania się na klauzulę sumienia w przypadku badań prenatalnych lub sprzedaży pigułek antykoncepcyjnych. W pierwszym przypadku można wykluczyć choroby płodu lub leczyć je w łonie matki w sprzyjających warunkach. A przede wszystkim pozwalają one rodzicom świadomie zdecydować – niekoniecznie o aborcji. Ginekolog nie wie, jaką decyzję podejmą, ale odmawiając badań zachowuje się jak wróżbita z EZO TV. Co więcej, jeżeli operacja podczas ciąży jest możliwa i potrzebna, to nie godząc się na badania ryzykuje tym, że dziecko urodzi się martwe. W drugim przypadku farmaceuta nie ma zielonego pojęcia, czy dane tabletki służą antykoncepcji czy leczeniu hormonalnemu. Odmowa sprzedaży może wręcz przyczynić się do aborcji w przypadku nieplanowanej ciąży. W obu sytuacjach bierność lekarza i farmaceuty jest obarczona podobnym ryzykiem.

Powyższe przykłady pokazują, że kij ma dwa końce. Dlatego także klauzula sumienia musi mieć swoje granice – przynajmniej te wyznaczone przez prawo. Jej nadużywanie prowadzi do wylewania dziecka z kąpielą.