My, roszczeniowi

Trzy lata temu pisałam, że wolontariat pozwala zdobyć doświadczenie i umiejętności, których żadne studia nas nie nauczą. W gruncie rzeczy nadal uważam to za fakt, ale oceniam go inaczej - jako zło konieczne. Jego zasadność wypaczyły nadużycia pracodawców.



W mediach trwa przekrzykiwanie się milenialsów i transformersów o to, że jedni są roszczeniowi, a drudzy wyzyskują pracowników. Przykłady z obu stron są skrajne, a czasem - przejaskrawione. "Dwudziestoparolatki mają dziś ogromne roszczenia. Podam inny przykład, człowieka z korporacji telekomunikacyjnej, który przyjmował stażystę. I pamiętał czasy, kiedy on sam był stażystą - na każde miejsce było mnóstwo osób, trzeba było zasuwać za darmo tylko po to, żeby się czegoś nauczyć, itd. A teraz przyszedł stażysta i ogłosił: ‘W środy będę wychodził o godzinie 16, bo mam jogę o 18, a jeszcze muszę dojechać. W piątek mnie nie będzie, bo na drugi dzień jadę na wesele, i w poniedziałek też nie, bo nie zdążę wrócić’. I temu szefowi opadła szczęka." To miał być przykład na lenistwo młodych? Nie jest napisane, w jakich godzinach firma pracuje i czy przypadkiem czas pracy jest elastyczny. A teza, że stażysta powinien pracować 8 i więcej godzin dziennie nie dostając za to ani złotówki, jest co najmniej dyskusyjna. Liczba stażystów, wymiar i długość bezpłatnych praktyk powinny moim zdaniem być ograniczone (i kontrolowane!), jeśli z powodu kryzysu (słowo-wytrych usprawiedliwiające zarówno zmiany, jak i łamanie prawa) nie można ich zlikwidować. Jest to wygodna furtka nawet dla firm, które mają zyski. Tak jak w przypadku deklaracji wiary idea została wypaczona z powodu nadużyć.

Owszem, studia nadal nie uczą niczego praktycznego, ale w pracy bywa podobnie. Nie mówię tu o stereotypowym kserowaniu i parzeniu kawy, ale o procedurach i programach potrzebnych tylko w jednej firmie. Jeżeli wykonywane zadania są mało twórcze i uniwersalne, to kolejny pracodawca może na rozmowie kwalifikacyjnej wytknąć brak umiejętności bądź wiedzy. Lub miłosiernie zaproponować staż bezpłatny / płatny do 1200 zł (netto lub brutto). W końcu nie samym chlebem człowiek żyje, więc w czym problem? W kolejności.

Perspektywy rozwoju to hasło równie piękne, co wyświechtane, ponieważ jest powszechnie używane w ogłoszeniach i listach motywacyjnych. Ale, żeby wyjść rano do pracy lub na uczelnię, trzeba najpierw zrobić zakupy i zjeść śniadanie. Jeżeli utrzymuje nas kto inny, to możemy sobie pozwolić na tymczasową zamianę kolejności. Tylko że przymiotnik „tymczasowy” nie obejmuje 5 pracodawców przez rok na bezpłatnych stażach w pełnym wymiarze godzin. Im więcej firm wykorzystuje podwładnych, tym więcej młodych będzie domagać się rekompensaty w kolejnych miejscach pracy. A pracodawcy przykleją im łatkę roszczeniowych. Swoją drogą, co to znaczy? Każdy definiuje to inaczej, zwłaszcza gdy przychodzi ująć to w złotówkach. Dla pracowników roszczenia to domaganie się umowy, zapłaty za pracę, zarobków pozwalających na samodzielną egzystencję i czasem rozrywki, niepoświęcanie życia rodzinnego na rzecz pracy. Dla przełożonych – nierealne oczekiwania finansowe przy braku zaangażowania, samodzielności i inicjatywy. Bo starszy, doświadczony pracownik szybciej zrozumie intencje niekomunikatywnego szefa zarabiając 1500 zł na rękę. Tylko że jest to gatunek na wymarciu.